Dị ứng mắt và viêm kết mạc – Dấu hiệu, cách điều trị và phòng tránh hiệu quả

Dị ứng mắt và viêm kết mạc là hai tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến sức khỏe mắt ở cả người lớn và trẻ em. Mặc dù biểu hiện khá giống nhau như đỏ mắt, ngứa rát, chảy nước mắt nhưng nguyên nhân và cách điều trị lại khác biệt đáng kể. Việc phân biệt đúng và xử lý kịp thời sẽ giúp tránh biến chứng nguy hiểm và cải thiện chất lượng thị giác.

1. Dị ứng mắt và viêm kết mạc là gì?

Dị ứng mắt là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi mắt tiếp xúc với các dị nguyên như phấn hoa, bụi mịn, lông thú cưng hoặc hóa chất. Tình trạng này không lây nhưng có thể tái phát nếu tiếp xúc dị nguyên thường xuyên.

Viêm kết mạc là tình trạng viêm nhiễm lớp màng mỏng trong suốt bao phủ lòng trắng của mắt và mặt trong của mí mắt (kết mạc). Viêm kết mạc có thể do virus, vi khuẩn hoặc dị ứng gây ra. Đặc biệt, viêm kết mạc do virus và vi khuẩn có khả năng lây lan cao.

2. Dấu hiệu nhận biết

Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến giúp phân biệt hai tình trạng:

• Ngứa, chảy nước mắt, đỏ mắt: Gặp ở cả dị ứng mắt và viêm kết mạc, nhưng ngứa thường dữ dội hơn trong dị ứng.
• Ghèn mắt đặc màu vàng/xanh: Thường là dấu hiệu của viêm kết mạc do vi khuẩn.
• Mí mắt sưng nhẹ, mắt có cảm giác cộm: Gặp trong cả hai trường hợp.
• Sốt nhẹ, đau họng kèm theo: Có thể là dấu hiệu viêm kết mạc do virus.

Theo Mayo Clinic, viêm kết mạc thường đi kèm với cảm cúm, và dễ lây lan nếu không rửa tay kỹ hoặc dùng chung vật dụng cá nhân
(Nguồn: Mayo Clinic).

3. Nguyên nhân phổ biến

• Dị ứng mắt: Phấn hoa, khói bụi, mỹ phẩm, thuốc nhỏ mắt, kính áp tròng không sạch.
• Viêm kết mạc: Virus (adenovirus), vi khuẩn (Staphylococcus, Streptococcus), hoặc dị ứng kéo dài.

Một nghiên cứu được đăng trên Allergy, Asthma & Immunology Research cho biết khoảng 40% dân số có thể bị dị ứng mắt vào mùa xuân do tăng lượng phấn hoa trong không khí
(Nguồn: AAIR Journal).

4. Điều trị và cách phòng ngừa

Điều trị dị ứng mắt:

• Rửa mắt bằng nước muối sinh lý hoặc nước mắt nhân tạo không chứa chất bảo quản.
• Dùng thuốc nhỏ mắt chống dị ứng (kháng histamine), theo chỉ định bác sĩ.
• Tránh dụi mắt và hạn chế tiếp xúc với dị nguyên.

Điều trị viêm kết mạc:

• Với viêm do vi khuẩn: dùng kháng sinh dạng nhỏ hoặc mỡ tra mắt theo toa bác sĩ.
• Với viêm do virus: thường tự khỏi sau 7–14 ngày, hỗ trợ bằng cách rửa mắt, giữ vệ sinh sạch sẽ.

Việc tự ý dùng thuốc nhỏ mắt có thể khiến tình trạng nặng hơn, đặc biệt nếu nguyên nhân là virus hoặc dị ứng. Viện Mắt Quốc Gia Hoa Kỳ (NEI) cảnh báo việc lạm dụng corticoid có thể làm mỏng giác mạc và tăng nguy cơ nhiễm trùng nặng hơn
(Nguồn: NEI).

Phòng ngừa hiệu quả:

• • Rửa tay thường xuyên, tránh dụi mắt.
  • Không dùng chung khăn, gối, mỹ phẩm mắt.
  • Đeo kính bảo hộ khi đi ra ngoài trong mùa phấn hoa.

• Vệ sinh kính áp tròng đúng cách nếu sử dụng.

5. Khi nào cần đi khám?

Nên đến bác sĩ chuyên khoa nếu:

• Triệu chứng không thuyên giảm sau 2–3 ngày điều trị tại nhà.
• Có biểu hiện đau mắt nhiều, sợ ánh sáng, thị lực giảm.
• Ghèn mắt đặc, kéo dài hơn 5 ngày.

Dị ứng mắt và viêm kết mạc là hai trong 15 bệnh về mắt phổ biến mà bạn cần nhận biết và phòng ngừa sớm. Việc chủ động theo dõi các dấu hiệu và điều trị kịp thời sẽ giúp bạn bảo vệ tốt đôi mắt và tránh những biến chứng không mong muốn.